به موجب ماده 72 لایحه قانون تجارت، مجامع عمومی از اجتماع صاحبان سهام تشکیل می شود. اشخاص غیر سهامدار، حق شرکت در جلسات مجمع عمومی را ندارند مگر به عنوان وکیل یا منشی. نصاب تشکیل رسمی جلسات و هم چنین حد نصاب تصمیم گیری جلسات مجامع عمومی، اصولاَ تابع اساسنامه است مگر آن که قانون ترتیب دیگری را مقرر کرده باشد.
مجامع عمومی عبارتند از :
1. مجمع عمومی موسس
2. مجمع عمومی عادی
3. مجمع عمومی فوق العاده
در ادامه کلیاتی را از دلیل تشکیل و صلاحیت مجامع عمومی ، قبل از بررسی نحوه ی اداره جلسات مجامع عمومی مورد شرح قرار می دهیم.
مجمع عمومی موسس، تکمیل کننده فرایند تشکیل شرکت می باشد و پایان کار مجمع عمومی موسس مرادف با تشکیل شرکت است. بعد از آن که شرکت با قبول کتبی سمت توسط مدیران و بازرس یا بازرسان تشکیل شد، دیگر مجمع عمومی موسس تشکیل نمی شود و باید به سراغ دو مجمع عمومی دیگر، یعنی عادی و فوق العاده برویم.
مجمع عمومی عادی، برای تصویب حساب های مالی و تخصیص سود و زیان و انتخاب مدیران و بازرسان تشکیل می شود و الزاماَ حداقل سالی یک بار تشکیل می شود و به همین دلیل این مجمع، مجمع عمومی سالیانه نامیده می شود.
مجمع عمومی فوق العاده امور حیاتی و مهم شرکت را به دست دارد. به موجب ماده 83 لایحه ، تغییرات سرمایه ای مانند افزایش و کاهش سرمایه ، تغییر اساسنامه و انحلال شرکت پیش از موعد در صلاحیت مجمع عمومی فوق العاده می باشد. امکان تشکیل این مجمع ، قبل از مجمع عمومی عادی نیز وجود دارد.

اداره جلسات مجامع عمومی، با هیات رئیسه می باشد. هیات رئیسه مرکب از 4 عضو است، یک رئیس و دو عضو ناظر و یک عضو منشی . اشخاص حقیقی و حقوقی می توانند عضو هیات رئیسه باشند و در صورت عضویت اشخاص حقوقی در شرکت ، نماینده آن ها در جلسات شرکت می کند.
رئیس و دو ناظر حتماَ باید از میان صاحبان سهام باشند ولی منشی می تواند خارج از سهامداران باشد. پس حداقل سهامدار لازم برای تشکیل مجمع عمومی، 3 سهامدار است.
در یک صورت منشی باید از میان صاحبان سهام باشد و آن نیز مربوط به مواد 95 و 96 لایحه می باشد و زمانی است که دارندگان حداقل یک پنجم سهام شرکت ، مجمع عمومی را دعوت کنند. البته در این صورت، حداقل تعداد سهامدار لازم برای تشکیل جلسات مجامع عمومی 4 سهامدار می باشد زیرا منشی باید از بین سهامداران انتخاب شود.
به موجب ماده 101 لایحه ، اصولاَ ریاست جلسات مجمع عمومی با رئیس هیات مدیره خواهد بود مگر در 4 حالت :
1. ترتیب خلاف در اساسنامه پیش بینی شده باشد.
2. عزل تمام یا بعض مدیران جزو دستور جلسه مجمع باشد.
3. انتخاب مدیران جزو دستور جلسه مجمع باشد.
4. جلسه مجمع عمومی موسس ( در این مقطع هنوز مدیران شرکت انتخاب نشده اند ).
اگر در اساسنامه پیش بینی نشده باشد، رئیس هیات رئیسه از میان سهامداران با اکثریت نسبی انتخاب می شود.
هیات رئیسه مجامع عمومی :
یک رئیس : الزاماَ صاحب سهم : اصولاَ رئیس هیات مدیره
دو ناظر : الزاماَ صاحب سهم
یک منشی : اصولاَ نیازی نیست صاحب سهم باشد مگر موارد 95 و 96 لایحه .

در این مقاله، برای آشنایی ذهن خوانندگان ابتدا به معرفی شرکت تضامنی و نسبی خواهیم پرداخت و سپس وارد بحث اصلی می شویم .

    معرفی شرکت تضامنی

به موجب قانون تجارت ،« شرکت تضامنی شرکتی است که درتحت اسم مخصوص برای امور تجارتی بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل می شود،مقصود ازمسئولیت تضامنی شرکاء این است که اگر دارایی شرکت برای پرداخت تمام بدهی های شرکت کافی نباشد هریک از شرکاء مسئول پرداخت تمام قروض شرکت است. هرقراری که بین شرکاء برخلاف این ترتیب داده شده باشد درمقابل اشخاص کان لم یکن خواهد بود. »

    معرفی شرکت نسبی

شرکت نسبی شرکتی است که برای امور تجاری در تحت اسم مخصوصی بین دو یا چند نفر تشکیل و مسئولیت هر یک از شرکاء به نسبت سرمایه ای است که در شرکت گذاشته .
در شرکت نسبی که یکی از شرکت های اشخاص محسوب است و بین دو یا چند نفر برای امور تجاری تشکیل می شود هر یک از شرکاء به نسبت سرمایه ای که در شرکت گذاشته مسئولیت دارد. در این نوع شرکت قانونگذار ازکلمه " میزان سهم " یا " میزان سرمایه " استفاده ننموده است بلکه از کلمه " نسبت " استفاده نموده است.
شرکت نسبی مختص قانون ایران است. چنین شرکتی در اروپا وجود ندارد و چنانچه به طریق دیگری ترجمه شود با شرکت مسئولیت محدود اشتباه خواهد شد این شرکت با عقد شرکت در قانون مدنی ایران مطابقت دارد . یعنی اگر شرکت مدنی با جنبه غیرتجاری ایجاد گردد اجباراَ باید به صورت نسبی درآید زیرا با اصول فقه اسلامی مطابقت دارد.
شرکت های تضامنی و نسبی مانند شرکت بامسئولیت محدود حداقل از دو شریک تشکیل می شوند اما حداکثر تعداد شرکا در قانون تعیین نشده است. در شرکت های تضامنی و نسبی مانند شرکت با مسئولیت محدود، سرمایه شرکا به سهم الشرکه تقسیم می شود و قانون گذار حداقل و حداکثر میزان سرمایه را تعیین نکرده است. شرکا ممکن است اشخاص حقیقی یا حقوقی باشند. موضوع فعالیت شرکت تضامنی و نسبی، مانند شرکت بامسئولیت محدود باید امور تجاری باشد.

    تشکیل شرکت

به موجب ماده 118 قانون تجارت، شرکت تضامنی و نسبی مانند شرکت بامسئولیت محدود، زمانی تشکیل می شوند که تمام سرمایه نقدی تادیه و سهم الشرکه غیرنقدی تقویم و تسلیم شده باشد.
به موجب ماده 122 قانون تجارت، تقویم آورده های غیرنقدی در شرکت های تضامنی و نسبی مانند با مسئولیت محدود با تراضی تمام شرکا انجام می پذیرد و در این شرکت نیز ارزیابی کارشناس رسمی دادگستری الزامی نمی باشد. در شرکت های تضامنی و نسبی ، " سرمایه نقدی تعهد شده برای شرکت حتماَ باید با پول پرداخت گردد و پرداخت توسط سفته یا چک پرداخت تلقی نمی شود مگر آن که سفته یا چک ، نقد شده به حساب شرکت واریز شود ".
در شرکت های تضامنی و نسبی مانند شرکت بامسئولیت محدود، شرکا باید لااقل یک نفر از میان خود یا از خارج شرکت به سمت مدیریت معین نمایند.
در شرکت تضامنی مانند شرکت بامسئولیت محدود و نسبی ایجاد شرکت منوط به انتخاب مدیر نیست و می توان مدیر را بعد از تشکیل انتخاب نمود. شرکا می توانند انتخاب مدیر از طریق اکثریت اعضا پیش بینی نمایند اما اگر پیش بینی صورت نگیرد، انتخاب با اتفاق آرا امکان پذیر است.
اگر در اساسنامه یا شرکتنامه اکثریتی برای عزل مدیر معین نشده باشد، عزل مدیر با اتفاق آرا امکان پذیر است و خود مدیر، حق شرکت در رای گیری در خصوص عزل را ندارد. شرکا در رای گیری اصولاَ دارای یک رای هستند مگر آن که در اساسنامه یا شرکتنامه رای گیری به نسبت سرمایه پیش بینی شده باشد.
به موجب ماده 117 ق. ت ، " در اسم شرکت تضامنی باید عبارت ( شرکت تضامنی یا نسبی ) و لااقل اسم یک نفر از شرکا ذکر شود. در صورتی که اسم شرکت مشتمل بر اسامی و تمام شرکا نباشد باید بعد از اسم شریک یا شرکایی که ذکر شده است عبارتی از قبیل ( و شرکا ) یا ( و برادران ) قید شود ".
در شرکت های شخص محور برخلاف شرکت های سرمایه ای مانند بامسئولیت محدود، باید اسامی شرکا یا عباراتی مانند شرکا در کنار نام شرکت قید شود و به همین دلیل نام شرکت های تضامنی و نسبی از دو بخش تشکیل می شود. قانون گذار برای عدم تصریح نام شرکا ضمانت اجرا در نظر نگرفته است.
با فوت یا خروج شریکی که نام او در کنار نام شرکت آمده، باید نام شرکت تغییر کند مگر آن که شریک متوفی موسس باشد یا نام او موجب اعتبار نام شرکت باشد .
نکته : اگر در نام شرکت عبارت نسبی قید نشود، در مقابل ثالث شرکت تضامنی محسوب می شود.

مدارک لازم برای ثبت شرکت نسبی :
1- دو نسخه شرکتنامه تکمیل شده
2- دو نسخه تقاضانامه تکمیل شده
3- دو نسخه اساسنامه تکمیل شده
4- تکمیل فرم تعیین نام به ترتیب اولویت نام های پیشنهادی و همچنین فیش واریزی
5- اصل مجوز فعالیت از مراجع ذیربط در مواردی که ثبت موضوع نیاز به مجوز داشته باشد.
6- کپی برابر با اصل مدارک احراز هویت کلیه شرکاء ، مدیران و هیات نظار ( در مواردی که تعداد شرکاء بیش از 12 نفر باشند).
7- اصل گواهی عدم سوء پیشینه جهت اعضاء هیات مدیره ، مدیر عامل
8- دو نسخه صورتجلسه مجمع عمومی موسسین
9- دو نسخه صورتجلسه هیات مدیره
10- اصل وکالتنامه وکیل دادگستری در صورتی که ثبت شرکت توسط وکیل صورت پذیرد.

مدارک ثبت شرکت تضامنی :
1- دو نسخه شرکتنامه تکمیل شده
2- دو نسخه تقاضانامه تکمیل شده
3- دو نسخه اساسنامه تکمیل شده
4- دو نسخه صورتجلسه مجمع عمومی موسسین
5- دو نسخه صورتجلسه هیات مدیره
6- اصل مجوز فعالیت از مراجع ذیربط در مواردی که ثبت موضوع نیاز به مجوز داشته باشد.
7- اصل گواهی عدم سوء پیشینه جهت اعضاء هیات مدیره ، مدیر عامل
8- تصویر برابر با اصل مدارک احراز هویت کلیه شرکاء ، مدیران و هیات نظار ( در مواردی که تعداد شرکاء بیش از 12 نفر باشند).
9- اصل وکالتنامه وکیل دادگستری در صورتی که ثبت شرکت توسط وکیل صورت پذیرد.